آشنایی با مفهوم فرم بندی کتاب و سررسید
بر خلاف کارهایی مانند بروشور ، پوستر یا تراکت که نیاز به صحافی ندارند ، کتاب و سررسید بعد از چاپ نیاز به فرآیندی مانند فرم بندی و صحافی دارد تا بخروجی کار صورت یک کتاب یا سررسید تولید شود . منظور از فرم بندی ، چینش صحیح صفحات کتاب یا سررسید جهت انجام چاپ است که پس از آن ماشین های صحافی و ... قادر به صحافی آن باشند . به بیان دیگر فرم بندی قرار دادن صفحات در یک سند است (چینش یک زنیک) به گونه ای که بعد از انجام تاهای مختلف ، صفحات کتاب آماده دوخت و چسب شوند .
همانطور که می دانید ابعاد زینک ها بصورت استاندارد می باشند لذا در هنگام چینش صفحات کتاب روی زینک ، بسته به قطع کتاب ، فرم بندی هر کتاب نیز متفاوت خواهد بود . قطع و اندازه های مختلف کتاب بر اساس استاندارد جهانی ابعاد کاغذهای موجود ایجاد شده و این مهم به دلیل کاهش پرت (باطل شدن) کاغذ و استفاده بهینه از حداکثر فضای موجود در کاغذ است . با توجه به اینکه دو نوع کاغذ ورقی با ابعاد 100*70 و 90*60 سانتیمتر در ایران موجود است لذا همانطور که بیان شد ، بر اساس این ابعاد ، بسته به قطع کتاب و استانداردهای زینک ، فرم بندی هر کتاب قابل تعریف است .
در این مقاله از توضیح روش فرم بندی قطع های مختلف کتاب اجتناب می کنیم و در مقالات آتی به شرح مبسوط هر قطع خواهیم
پرداخت لذا سعی خواهیم کرد تا با یک مثال ساده ، به توضیح بهتر فرم بندی کتاب بپردازیم . تصویر مقابل حالت باز شده یک کتاب را همراه با جلد و فرم های آن نمایش می دهید (اگر سررسید باطله در خانه دارید ، آن را باز کنید و فرم های مربوطه را مشاهده کنید) همانطور که در تصویر مشاهده می کنید ، از کنار هم قرار گرفتن (جی فایلز) فرم های مختلف کتاب ، یک کتاب کامل تشکیل شده است ، فرض کنید قطع کتاب مقابل وزیری است ، به این معنا که اندازه هر صفحه کتاب 23.5 در 17 سانتیمتر (ابعاد بعد از برش) است . از طرف دیگر ابعاد استاندارد زینک و کاغذ برای چاپ کتاب وزیری 50 در 70 سانتیمتر است ، این به آن معنی است که می توان در فضای 50*70 سانتیمتر ، تعداد 8 صفحه در ابعاد وزیری جای داد . برای درک بهتر مطلب یک صفحه کاغذ A4 (که حکم همان کاغذ 50*70 را دارد) را در دست گرفته و آن را سه بار تا کنید . فرم تا خورده را به گونه ای در دست بگیرید که سمت چپ پایین صفحه باز باشد (دقیقا مانند حالتی که می خواهید صفحه اول یک کتاب را ورق بزنید) آنگاه شروع به شماره گذاری صفحات کنید (از 1 تا 16 صفحات شماره گذاری خواهند شد) حال اگر برگه تاشده را باز کنید ، پشت و روی کاغذ A4 ، دارای شماره هایی مانند شکل مقابل خواهد بود :
فرم مقابل فرم اول کتاب خواهد بود و برای بقیه صفحات نیز به همین روش شماره گذاری انجام می شود . برای مثال برای یک کتاب
یا سررسید 21 فرم ، 21 عدد فرم مانند مقابل از شماره 1 تا 336 شماره گذاری انجام می شود ، سپس همه 21 فرم تا شده ، روی یکدیگر قرار گرفته و تشکیل صفحات کتاب را می دهند . اگر فرم باز شده را مجدد تا کنید ، می توانید قسمت های عطف و لبه های کتاب (برش) را مشاهده کنید . (جی فایلز) در قطع وزیری اندازه صفحات را برای زینک بندی 24.5 در 17.5 در نظر می گیرند که پس از چاپ و تا شدن فرم ها ، لبه های کتاب برش شده و اندازه نهایی هر صفحه وزیری 23.5 در 17 سانتیمتر خواهد بود ، لذا باید توجه داشته باشید که کل مطالب شما باید در ابعاد 17 در 23.5 طراحی شود و طرح شما از این محدوده خارج نشود چرا که در اثر برش ، لبه ها دور ریز خواهند شد (معمولا نیم سانتیمتر از سه طرف برش می شود)
بطور مشابه برای قطع های دیگر کتاب نیز فرم بندی انجام می شود ولی با توجه به ابعاد کتاب ، انتخاب زینک و نحوه ی تا شدن فرم ها و همچنین تعداد صفحات به کار رفته در هر فرم متفاوت خواهد بود .
منبع : جی فایلز (www.gfiles.ir)(نشر این مقاله با ذکر منبع مجاز است)