:: آشنایی با چاپ دیجیتال

چاپ دیجیتال یکی از روشهای پرکاربرد چاپ در تیراژ کم محسوب می شود . این روش معمولا شامل چاپ با کیفیت بالا و تعداد محدود است که با کمک چاپگرهای لارج فرمت و یا چاپگرهای لیزری و جوهرافشان حرفه ای انجام می گیرد . تفاوت اصلی بین چاپ دیجیتال و چاپهای رایج معمول (مانند چاپ افست) در عدم استفاده از پلیتها و زینکهای چاپ است که در نتیجه مراحل آماده سازی پیش از چاپ سریع تر و ارزان تر تمام خواهد شد. استفاده از چاپ دیجیتال در تیراژهای بالا از نظر قیمت به صرفه نخواهد بود ولی در تعداد کم بکارگیری این نوع چاپ بسیار مناسب و مقرون به صرفه خواهد بود .
این روش امکان چاپ بلافاصله پس از تقاضا در تیراژ محدود را فراهم می‌آورد و امکان تغییر تصاویر و محتویات صفحه (اطلاعات متغیر) در هر برگ چاپی را در اختیار می‌گذارد. صرفه جویی در نیروی انسانی و توان رو به گسترش ماشینهای چاپ دیجیتال در بالا بردن کیفیت، پایین آمدن هزینه تمام شده هر برگ چاپی و بالا رفتن تیراژ به این معناست که چاپ دیجیتال در حال رسیدن به نقطه رقابت با چاپ افست و حتی پیشی گرفتن از آن است.
مرسوم ترین روشهای این نوع چاپ شامل چاپگرهای جوهرافشان و لیزری هستند که پیگمنت یا تونر را بر روی زمینه های متنوعی همچون کاغذ، کاغذ عکاسی، کانواس یا بوم، چوب، فوم، شیشه، سنگ و ... می‌نشانند. در بیشتر فرآیندهای چاپ دیجیتال جوهر یا تونر همچون روشهای سنتی در داخل کاغذ نفوذ نمی‌کنند بلکه لایه نازکی بر روی سطح تشکیل می‌دهند و در برخی سیستمها ممکن است برای تثبیت آنها بر روی زمینه از مواد اضافی و پوششی که توسط فرآیندهای حرارتی یا تابش یووی افزوده می‌شوند نیز استفاده گردد.

تفاوت های اساسی چاپ دیجیتال با دیگر روشهای چاپ

چاپ دیجیتال با چاپ افست و لتر پرس تفاوت های اساسی دارد که از جمله این تفاوت‌ها :

• با حذف مراحل پیش از چاپ( لیتوگرافی)، فرآیند چاپ دیجیتال کوتاه تر می باشد.
• در چاپ دیجیتال هزینه چاپ به تعداد نسخه‌های چاپی ارتباطی ندارد و برای هر برگ چاپی هزینه ثابت است.
• در چاپ دیجیتال مواد باطله مثل: کاغذ و مواد شیمیایی کمتر می شود چون لازم به رسیدن به رنگ یا تنظیمات موقع چاپ نیست.
• در چاپ دیجیتال در هر دور چاپ می توانید فایل متفاوتی را چاپ کنید چرا که در این روش از پلیت استفاده نخواهد شد.

کاربردهای چاپ دیجیتال

در چاپ دیجیتال به دلیل حذف پلیت و چاپ مستقیم از کامپیوتر به روی سطح چاپی و امکان کالیبراسیون دستگاه امکان چاپ در تیراژ پایین حتی یک نسخه با هزینه کم وجود دارد به همین دلیل این روش چاپ دیجیتال برای مصارفی مثل تهیه نمونه و یا چاپ محصولات کم تعداد و سریع کاربرد زیادی دارد. یک چاپگر دیجیتال برای چاپ میلیون ها برگ ساخته نشده است، بلکه باید بتواند در طول مدت زمان عمر خود نهایتاً هزاران برگ چاپ کند، که البته این کار را خیلی خوب انجام می دهد . بنابراین با توجه به هزینه تمام شده و سرعت کار، چاپ دیجیتال برای چاپ در تیراژ محدود عملیاتی و به صرفه می باشد.
در چاپ دیجیتال با وجود امکان چاپ در تیراژ محدود شما می توانید هر کدام از سطح چاپی خود را متفاوت با سطوح چاپی قبلی چاپ کنید. برای مثال می توان کارت تبریک‌های شخصی شده با تصاویر متفاوت یا کارت پرسنلی با طرح های متفاوت از هم را در هر دور به چاپ برسانیم. این قابلیت امکان چاپ اطلاعات متغیر را خواهد داد. این بدین معناست که می توانیم در هر سطح چاپ خود اطلاعات متفاوتی را چاپ کنیم.

انواع روش­های چاپ دیجیتال

شيوه‌هاي چاپي كه از تكنولوژي ديجيتال بهره مي‌برند بسيار متنوع و در صنايع مختلف گسترده است. اما به طور كلي انواع روش‌هاي چاپ ديجيتال بر اساس نوع و تكنولوژي ديجيتال مورد استفاده در آنها، به گروه‌هاي اصلي زير تقسيم مي‌شوند:

الف ) روش جوهرافشان

در مجموعه روش‌هاي چاپ ديجيتال، شيوه جوهرافشان آشناترين و با كيفيت‌ترين اين شيوه‌ها به شمار مي‌رود. ماشين‌آلات اين شيوه از تنوع بالايي برخوردار بوده  و از انواع پرينترهاي روميزي تا ابعاد عريض 5 متر را شامل مي‌شوند. نحوه كار سيستم جوهرافشان به اين صورت است كه اطلاعات ديجيتال را توسط مركب‌هاي مايع به طور مستقيم روي كاغذ مي‌نشاند. از آنجا كه در اين تكنولوژي نيازي به محمل مياني براي انتقال تصاوير نيست و مركب بطور مستقيم توسط يك هد روي سطح چاپي انتقال مي‌يابد، اين روش به عنوان اصيل‌ترين روش چاپ ديجيتال- تكنولوژي ديجيتال تا آخرين مرحله قبل از انتقال مركب روي سطح، به كار گرفته شده است- محسوب مي‌شود. نازل رنگ‌پاش اين دستگاه به طور كامل ديجيتالي عمل كرده و تنها از دو فرمان بپاش و نپاش پيروي مي‌كند در نتيجه عوامل تاثيرگذار روي كيفيت چاپي به حداقل خود يعني، نوع و جنس كاغذ همچنین شرايط اقليمي موجود كاهش مي‌يابد. به همين جهت است كه خروجي چاپ به روش جوهرافشان بيشتر از ساير شيوه‌هاي چاپي كه عوامل مختلفي روي كيفيت چاپ آنها تاثيرگذار است -مانند محمل چاپي، تعادل آب و مركب و ...- قابل كنترل و نزديك به استانداردهاي مد نظر است.
از آنجا كه سرعت چاپ در اين شيوه پايين است، امكان به كارگيري اين شيوه در تيراژهاي بالا موجود نيست با اين حال توليدكنندگان دستگاه‌هاي ديجيتال آينده درخشاني را براي روش جوهرافشان پيش‌بيني مي‌كنند.
مهم‌ترين فن‌آوري‌هاي چاپ ديجيتال جوهرافشان، سيستم‌هاي پيوسته (Continues tone) و سيستم‌هاي جوهرافشان با پاشش مركب بر اساس تقاضا (Drop on Demand) است.

ب) روش الكتروفتوگرافي

در اين شيوه از دو نوع مركب جامد پودري (تونر) يا مايع (شيوه ديجيتال مركبي) استفاده مي‌شود.
1. روش تونري : اساس اين شيوه از طريق باردار كردن درام چرخاني توسط شعاع نور ليزر، تشكيل تصوير به وسيله مركب‌هاي پودري با نام تونر كه قابليت باردار شدن دارند و ذوب شدن اين تونرها روي سطح كاغذ، شكل مي‌گيرد. اين مراحل را مي‌تواند در 5 بخش تصويرنگاري، مركب‌زني، انتقال تونر، تثبيت تونر و پاكسازي درام، خلاصه كرد.
سيستم‌هاي تونري قادرند با سرعتي بالاتر از سيستم‌هاي جوهرافشان، تصاويري را كه از ذوب شدن پودر رنگ روي كاغذ به وجود مي‌آيند ايجاد كنند. اگر چه اين روش به اندازه روش جوهرافشان ديجيتالي نشده است و واسطه‌هاي متعدد آنالوگ بين مخزن رنگ و سطوح چاپي وجود دارد ولي به واسطه سرعت بالا، مصارف صنعتي پيدا كرده و از كارآمدترين سيستم‌هاي چاپ ديجيتال به ويژه در ابعاد متوسط (Medium Format) به شمار مي‌آيد.
اين دستگاه‌ها در تركيب با يك اسكنر به عنوان دستگاه‌هاي كپي يا ليزري براي عموم شناخته شده‌اند.
2. روش ديجيتال مركبي : اين شيوه كه به جاي پودر رنگ (تونر) از مركب‌هاي رنگي استفاده مي‌كند، براي كارهاي پرتيراژ كاربرد مناسبي دارد. خروجي اين دستگاه‌ها دارای كيفيت بسيار بالايي است ولي پيچيدگي تكنولوژي در اين نوع دستگاه‌ها باعث شده است كه از گستردگي سيستم‌هاي تونري برخوردار نباشند. اين تكنولوژي سال‌ها، تنها در اختيار كمپاني Indigo قرار داشت پس از آن فعاليت‌هاي بسياري براي گسترش آن صورت گرفت ولي محدوديت اصلي اين دستگاه‌ها قيمت بالاي آن و همچنين ابعاد كار چاپي است كه از SRA3 بالاتر نرفته است از ديگر مزاياي منحصر به فرد اين پرنيترها مي‌توان به امكان استفاده از رنگ‌هاي اسپات (Spot) به صورت كانال‌هاي رنگي مجزا و يا چاپ 6 رنگ HI-FI اشاره كرد.

 ج) روش ديجيتال نوري يا پرتوي

از ديگر شيوه‌هاي پركاربرد چاپ ديجيتال، چاپ نوري است. در اين روش تصوير مورد نظر را از طريق تابش شعاع‌هاي نوري روي كاغذهاي ويژه و حساس به نور – مشابه كاغذ عكاسي- ايجاد كرده و پس از مرحله ظهور ، تثبيت مي‌نمايند. دستگاه‌هاي اين شيوه كه به Photo Lab معروفند در لابراتورهاي عكاسي كاربرد فراوان داشته و از كيفيت چاپي بسيار بالايي برخوردارند.
در اين شيوه سرمايه‌گذاري اوليه -شامل هزينه دستگاه-، بالا بوده ولي هزينه چاپ به نسبت كيفيت بسيارخوب آن مناسب است. هم‌اكنون دستگاه‌هاي نوري با كيفيتي در ابعاد بسيار بزرگ ورقي 150*150 سانتي‌متر و نيز رول به عرض 90 سانتي متر توليد شده است. از مشكلات اصلي اين دستگاه‌ها دو مرحله‌اي بودن چاپ و ظهور است كه در دستگاه‌هاي امروزي به صورت اتوماتيك در داخل دستگاه انجام مي‌شود. داروهاي ظهور نيز هماند شيوه‌هاي چاپ عكس بسته به ميزان مصرف بایستی هر چند يكبار تعويض شود.

 د) روش چاپDirect Imaging یا DI

به ماشين‌هايي اطلاق می­شود كه محمل چاپي در درون آنها ايجاد شده و از جانب شركت‌هاي پرس‌تك و هايدلبرگ به آنها نام DI نهاده شده است. اين ماشين‌ها در واقع چاپگرهاي افستي هستند كه سيستم تهيه پليت در دل آنها جاسازي شده است.
سيستم تهيه پليت در اين چاپگرها درست مشابه تهيه پليت در پيش از چاپ افست به روش ديجيتال (كامپيوتر به پليت) است.
كليه عمليات چاپ در اين دستگاه‌ها به صورت اتوماتيك انجام شده و تنها از طريق كامپيوتر راهبري مي‌شود اطلاعات ورودي به چاپگر به صورت فايل كامپيوتري است. به دليل وجود همين واسطه تصويري، استفاده از اين روش براي چاپ‌هایي با تيراژ كم مقرون به صرفه نبوده و براي چاپ تك برگ- برخلاف ساير روش‌هاي چاپ ديجيتال- كاملا غيراقتصادي است. در اين شيوه همچون روش‌هاي قبلي نمي‌توان از قابليت‌هاي منحصر به فرد چاپ ديجيتال مانند چاپ اطلاعات متغير استفاده كرد –محمل چاپي ثابتي مانند پليت براي كل سفارش وجود دارد- در عين حال امكان استفاده از كاغذهاي چاپ به روش افست وجود دارد.

 هـ) روش حرارتي (Thermal)

در اين شيوه كه از كاغذ حساس به حرارت استفاده مي‌شود، حرارت ناشي از ليزر و يا ماتريس­هاي حرارتي با ايجاد فعل و انفعالات شيميايي بر روي سطح كاغذ حساس ، ايجاد رنگ و تصوير مي‌كند. استفاده از اين شيوه در دستگاه‌هاي كوچك تك رنگ مرسوم است كه متداول‌ترين آنها دستگاه‌هاي فكس مي‌باشند. گفتني است استفاده عمومي از روش حرارتي به دليل جايگزيني روش‌هاي نوين روز به روز رو به كاهش است.

ر) روش تصعيد رنگ (Dye-Sublimation)

اين شيوه كه از كيفيت و سرعت مناسبي برخوردار است  از درون چاپ حرارتي زاده شده است. در اين دستگاه‌ها مواد رنگي بر روي سلفون‌هايي قرار دارد كه پرتوهاي گوناگون مانند ليزر و يا ماتريس‌هاي حرارتي،‌ رنگ را از روی نوارهاي سلفون بخار كرده و بر روي كاغذ ثبت مي‌كند. كيفيت چاپي مطلوب اين شيوه، استفاده از آن را در لابراتوارهاي عكاسي به منظور چاپ عكس متداول كرده است. ابعاد چاپي به طور معمول كوچك‌ است و اگر چه قيمت‌هاي اوليه اين دستگاه‌ها بالا نيست ولي هزينه تمام شده اين روش چاپ به دليل مواد مصرفي- سلفون‌هاي رنگي گران قيمت- بالا است.
در اين روش امكان چاپ روي كاغذهاي متنوع وجود داشته و در گذشته از آن براي چاپ پوسترهاي تبليغاتي فضاي باز، در تيراژ و ابعاد متوسط استفاده بسياري شده است.

 م) ماركرهاي ليزري

 از شيوه‌هاي چاپ ديجيتال كه بيشترين كاربرد را در صنايع توليدي محصولات مختلف دارد، دستگاه‌هاي ماركر ليزري است. اين دستگاه‌ها به دليل استفاده كاربردي كه براي درج اطلاعات روي خط توليد محصولات، روزبه‌روز كاربرد بيشتر در صنايع مي‌يابند.
در ماركرهاي ليزري اشعه ليزر با سوزاندن و حرارت، تصوير را بر روی سطح مورد نظر ايجاد مي‌كند. اين دستگاه‌ها از سرعت بالايي برخوردار بوده و هزينه سرمايه‌گذاري اوليه بالايي را طلب مي‌كنند.